Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023

Descripción del Articulo

La presente investigación nace por el interés de mejorar las capacidades lógico matemático tomando como herramienta intercultural la yupana y su aporte neuropedagógico. Este estudio tiene como objetivo principal visibilizar la Yupana como estrategia intercultural y su aporte neuropedagógico en la en...

Descripción completa

Detalles Bibliográficos
Autores: Condori Meza, Veronica, Morales Castro, Naon Janaman
Formato: tesis de grado
Fecha de Publicación:2024
Institución:Escuela de Educacion Superior Pedagogica Privada Pukllasunchis
Repositorio:EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional
Lenguaje:español
OAI Identifier:oai:repositorio.pukllasunchis.org:PUK/126
Enlace del recurso:http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/handle/PUK/126
Nivel de acceso:acceso abierto
Materia:Educación Intercultural Bilingüe
Yupana
Neuroeducación
https://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01
id EESPPUKLLA_92d962f81063d597544c0947d30ae790
oai_identifier_str oai:repositorio.pukllasunchis.org:PUK/126
network_acronym_str EESPPUKLLA
network_name_str EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional
repository_id_str
dc.title.es_PE.fl_str_mv Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023
title Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023
spellingShingle Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023
Condori Meza, Veronica
Educación Intercultural Bilingüe
Yupana
Neuroeducación
https://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01
title_short Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023
title_full Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023
title_fullStr Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023
title_full_unstemmed Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023
title_sort Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023
author Condori Meza, Veronica
author_facet Condori Meza, Veronica
Morales Castro, Naon Janaman
author_role author
author2 Morales Castro, Naon Janaman
author2_role author
dc.contributor.advisor.fl_str_mv Ríos Mencía, Jesús
dc.contributor.author.fl_str_mv Condori Meza, Veronica
Morales Castro, Naon Janaman
dc.subject.es_PE.fl_str_mv Educación Intercultural Bilingüe
Yupana
Neuroeducación
topic Educación Intercultural Bilingüe
Yupana
Neuroeducación
https://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01
dc.subject.ocde.es_PE.fl_str_mv https://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01
description La presente investigación nace por el interés de mejorar las capacidades lógico matemático tomando como herramienta intercultural la yupana y su aporte neuropedagógico. Este estudio tiene como objetivo principal visibilizar la Yupana como estrategia intercultural y su aporte neuropedagógico en la enseñanza de la matemática. La población que tomamos son estudiantes del 4° de primaria de la comunidad de Racchi. El enfoque de nuestra tesis es cualitativo y el diseño es la narrativa y explicativa; tipo de investigación-acción. Para desarrollar la investigación, analizamos materiales bibliográficos, realizamos entrevistas, construimos y aplicamos un proyecto de aprendizaje titulado “Aprendiendo la suma y resta como nuestros abuelos, integrando la neuroeducación”. Los resultados principales que obtuvimos fueron: El documento curricular nacional nos da la apertura de integrar herramientas innovadoras y culturales para la resolución de problemas matemáticos. Así mismo, los niños y niñas en las pruebas escritas de diagnóstico inicial del 100% de estudiantes solo el 25% obtuvieron notas mayores a 10. Luego de aplicar el proyecto, realizamos la misma evaluación y el resultado que obtuvimos es que el 100% de los estudiantes sacaron notas mayores a 14. Así pues, concluimos que la yupana ayuda a mejorar las dificultades de las operaciones de suma y resta incluyendo los aportes de la neuroeducación. Por otra parte, concluimos que esta investigación visibilizó esta herramienta intercultural educativa yupana ya que se utilizó como recurso cultural para operar la suma y resta integrando las actividades de la neuroeducación.
publishDate 2024
dc.date.accessioned.none.fl_str_mv 2025-06-02T03:18:25Z
dc.date.available.none.fl_str_mv 2025-06-02T03:18:25Z
dc.date.issued.fl_str_mv 2024-04-24
dc.type.es_PE.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/bachelorThesis
dc.type.version.es_PE.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/publishedVersion
format bachelorThesis
status_str publishedVersion
dc.identifier.uri.none.fl_str_mv http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/handle/PUK/126
url http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/handle/PUK/126
dc.language.iso.es_PE.fl_str_mv spa
language spa
dc.relation.ispartof.fl_str_mv SUNEDU
dc.rights.es_PE.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/openAccess
dc.rights.uri.es_PE.fl_str_mv https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
eu_rights_str_mv openAccess
rights_invalid_str_mv https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
dc.format.es_PE.fl_str_mv application/pdf
dc.publisher.es_PE.fl_str_mv Asociación Pukllasunchis
dc.publisher.country.es_PE.fl_str_mv PE
dc.source.none.fl_str_mv reponame:EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional
instname:Escuela de Educacion Superior Pedagogica Privada Pukllasunchis
instacron:EESPPUKLLASUNCHIS
instname_str Escuela de Educacion Superior Pedagogica Privada Pukllasunchis
instacron_str EESPPUKLLASUNCHIS
institution EESPPUKLLASUNCHIS
reponame_str EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional
collection EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional
bitstream.url.fl_str_mv http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/3/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf.txt
http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/4/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf.jpg
http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/1/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf
http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/2/license.txt
bitstream.checksum.fl_str_mv 2c76551de0292f297236a5d1f6309161
71aada33dda5d7a93d98439c6a91410f
cec13dbba4a8f01c99dd1f333909ff9b
8a4605be74aa9ea9d79846c1fba20a33
bitstream.checksumAlgorithm.fl_str_mv MD5
MD5
MD5
MD5
repository.name.fl_str_mv Repositorio EESP Pukllasunchis
repository.mail.fl_str_mv repositorio@pukllasunchis.org
_version_ 1835473108429963264
spelling Ríos Mencía, JesúsCondori Meza, VeronicaMorales Castro, Naon Janaman2025-06-02T03:18:25Z2025-06-02T03:18:25Z2024-04-24http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/handle/PUK/126La presente investigación nace por el interés de mejorar las capacidades lógico matemático tomando como herramienta intercultural la yupana y su aporte neuropedagógico. Este estudio tiene como objetivo principal visibilizar la Yupana como estrategia intercultural y su aporte neuropedagógico en la enseñanza de la matemática. La población que tomamos son estudiantes del 4° de primaria de la comunidad de Racchi. El enfoque de nuestra tesis es cualitativo y el diseño es la narrativa y explicativa; tipo de investigación-acción. Para desarrollar la investigación, analizamos materiales bibliográficos, realizamos entrevistas, construimos y aplicamos un proyecto de aprendizaje titulado “Aprendiendo la suma y resta como nuestros abuelos, integrando la neuroeducación”. Los resultados principales que obtuvimos fueron: El documento curricular nacional nos da la apertura de integrar herramientas innovadoras y culturales para la resolución de problemas matemáticos. Así mismo, los niños y niñas en las pruebas escritas de diagnóstico inicial del 100% de estudiantes solo el 25% obtuvieron notas mayores a 10. Luego de aplicar el proyecto, realizamos la misma evaluación y el resultado que obtuvimos es que el 100% de los estudiantes sacaron notas mayores a 14. Así pues, concluimos que la yupana ayuda a mejorar las dificultades de las operaciones de suma y resta incluyendo los aportes de la neuroeducación. Por otra parte, concluimos que esta investigación visibilizó esta herramienta intercultural educativa yupana ya que se utilizó como recurso cultural para operar la suma y resta integrando las actividades de la neuroeducación.Abstract The present research was born out of the interest of improving logical-mathematical abilities using yupana as an intercultural tool and its neuropedagogical contribution. The main objective of this study is to visualize Yupana as an intercultural strategy and its neuropedagogical contribution in the teaching of mathematics. The population we took are children in the 4th grade of primary school in the community of Racchi. The approach of our thesis is qualitative and the design is narrative and explanatory; type of action research. To develop the research, we analyzed bibliographic materials, conducted interviews, built and applied a learning project entitled "Learning addition and subtraction like our grandparents, integrating neuroeducation". The main results we obtained were: The national curriculum document gives us the opening to integrate innovative and cultural tools for mathematical problem solving. Likewise, in the initial diagnostic written tests, out of 100% of the students, only 25% obtained grades higher than 10. After applying the project, we carried out the same evaluation and the result we obtained was that 100% of the students obtained grades higher than 14. Thus, we conclude that the yupana helps to improve the difficulties of addition and subtraction operations including the contributions of neuroeducation. On the other hand, we conclude that this research made visible this intercultural educational tool yupana since it was used as a cultural resource to operate addition and subtraction integrating neuroeducation activities. Keywords: Intercultural Bilingual Education, Yupana, Neuroeducation, Mathematics, Intercultural Tool.Pisi rimayllapi Kay k´uskipayqa yupanata herramienta intercultural hina servichikuspa chaynallataq neuropedagógico nisqapa yanapakuyninmantam capacidades lógicamatemáticas nisqa allinchaymanta paqarina. Kay yachay hatun munayninqa Yupana nisqa estrategia intercultural hina qawarinapaqmi, chaynallataqmi matemáticas yachachiypi neuropedagógico nisqapa yanapakuyninpas. Tesisniykupa enfoquinqa cualitativo nisqa, diseñutaqmi narrativo hinaspa explicativo; Kay k´uskipayqa ruwanaykupaqmi, material bibliográfico nisqakunata qawarirqayku, entrevistakunata ruwarqayku, huk proyecto de aprendizaje nisqatapas ruwarqayku hinaspa churarqayku "Abuiluyku hina yapay hinaspa qichuy yachay, neuroeducación nisqawan kuskanchaspa". Hatun ruwaykuna tarisqaykuqa karqan: Mamallaqta curriculum qillqaqa, musuq ruwaykunata, culturamanta ima, matemáticas nisqapi sasachakuykunata allichanapaq, hukllanapaq oportunidadta quwanchik. Chaynallataqmi, yachakuqkunapa qallariy diagnustikupaq qillqasqa 100% pruibakunapi 25% qari warmakunapas warmi warmakunapas wasaparimurqamku chunka nota nisqawan. Proyecto nisqata churaruspaykuqa, kikin chaninchayta ruwarqayku, chaymanta chay ruwasqaykuqa, yachakuqkuna chunka tawayuq aswan hatun nutakunata tarisqanku, chayhinamanta, tukuyku yupana yanapan allinchaypaq sasachakuykunata kay yapaypi, qichuypiwan, chaymanta yapayku kay neuroeducación nisqawan. Chayhinam, tukunchik yupana yanapan allinchaypaq sasachakuykunata yapay hinaspa qichuy ruwaykunapi, chaymanta neuroeducación nisqapa yanapakuyninkunapas. Hukninpiqa, tukupayku kay k´uskiypi kay yupan kay intercultural yachay llank´anakuna rikukuqta ruwarqa, chaymi recurso cultural hina llamkachisqa karqa yapayta hinaspa qichuyta, neuroeducación ruwaykunata hukllawaspa. Chanin rimaykuna: Iskay simipi Educación Intercultural, Yupana, Neuroeducación nisqa, Matemáticas, Intercultural llank´anakuna.application/pdfspaAsociación PukllasunchisPEinfo:eu-repo/semantics/openAccesshttps://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/Educación Intercultural BilingüeYupanaNeuroeducaciónhttps://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023info:eu-repo/semantics/bachelorThesisinfo:eu-repo/semantics/publishedVersionreponame:EESPPUKLLASUNCHIS - Institucionalinstname:Escuela de Educacion Superior Pedagogica Privada Pukllasunchisinstacron:EESPPUKLLASUNCHISSUNEDUhttps://orcid.org/0009-0003-7641-268523953895https://purl.org/pe-repo/renati/type#tesishttps://purl.org/pe-repo/renati/nivel#tituloProfesional112096Eguiluz Duffy, Cecilia MaríaSuárez Sánchez, RichardConde Marquina, Antonieta7203773671808903Licenciado en Educación Primaria Intercultural BilingüeEducación Primaria Intercultural BilingüeEscuela de Educación Superior Pedagógica Privada PukllasunchisTEXTTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdf.txtTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdf.txtExtracted texttext/plain341879http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/3/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf.txt2c76551de0292f297236a5d1f6309161MD53THUMBNAILTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdf.jpgTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdf.jpgGenerated Thumbnailimage/jpeg5449http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/4/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf.jpg71aada33dda5d7a93d98439c6a91410fMD54ORIGINALTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdfTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdfTesis para optar el título profesional de Licenciado en Educación Primaria Intercultural Bilingüeapplication/pdf4106752http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/1/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdfcec13dbba4a8f01c99dd1f333909ff9bMD51LICENSElicense.txtlicense.txttext/plain; charset=utf-81748http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/2/license.txt8a4605be74aa9ea9d79846c1fba20a33MD52PUK/126oai:repositorio.pukllasunchis.org:PUK/1262025-06-02 03:01:34.713Repositorio EESP Pukllasunchisrepositorio@pukllasunchis.orgTk9URTogUExBQ0UgWU9VUiBPV04gTElDRU5TRSBIRVJFClRoaXMgc2FtcGxlIGxpY2Vuc2UgaXMgcHJvdmlkZWQgZm9yIGluZm9ybWF0aW9uYWwgcHVycG9zZXMgb25seS4KCk5PTi1FWENMVVNJVkUgRElTVFJJQlVUSU9OIExJQ0VOU0UKCkJ5IHNpZ25pbmcgYW5kIHN1Ym1pdHRpbmcgdGhpcyBsaWNlbnNlLCB5b3UgKHRoZSBhdXRob3Iocykgb3IgY29weXJpZ2h0Cm93bmVyKSBncmFudHMgdG8gRFNwYWNlIFVuaXZlcnNpdHkgKERTVSkgdGhlIG5vbi1leGNsdXNpdmUgcmlnaHQgdG8gcmVwcm9kdWNlLAp0cmFuc2xhdGUgKGFzIGRlZmluZWQgYmVsb3cpLCBhbmQvb3IgZGlzdHJpYnV0ZSB5b3VyIHN1Ym1pc3Npb24gKGluY2x1ZGluZwp0aGUgYWJzdHJhY3QpIHdvcmxkd2lkZSBpbiBwcmludCBhbmQgZWxlY3Ryb25pYyBmb3JtYXQgYW5kIGluIGFueSBtZWRpdW0sCmluY2x1ZGluZyBidXQgbm90IGxpbWl0ZWQgdG8gYXVkaW8gb3IgdmlkZW8uCgpZb3UgYWdyZWUgdGhhdCBEU1UgbWF5LCB3aXRob3V0IGNoYW5naW5nIHRoZSBjb250ZW50LCB0cmFuc2xhdGUgdGhlCnN1Ym1pc3Npb24gdG8gYW55IG1lZGl1bSBvciBmb3JtYXQgZm9yIHRoZSBwdXJwb3NlIG9mIHByZXNlcnZhdGlvbi4KCllvdSBhbHNvIGFncmVlIHRoYXQgRFNVIG1heSBrZWVwIG1vcmUgdGhhbiBvbmUgY29weSBvZiB0aGlzIHN1Ym1pc3Npb24gZm9yCnB1cnBvc2VzIG9mIHNlY3VyaXR5LCBiYWNrLXVwIGFuZCBwcmVzZXJ2YXRpb24uCgpZb3UgcmVwcmVzZW50IHRoYXQgdGhlIHN1Ym1pc3Npb24gaXMgeW91ciBvcmlnaW5hbCB3b3JrLCBhbmQgdGhhdCB5b3UgaGF2ZQp0aGUgcmlnaHQgdG8gZ3JhbnQgdGhlIHJpZ2h0cyBjb250YWluZWQgaW4gdGhpcyBsaWNlbnNlLiBZb3UgYWxzbyByZXByZXNlbnQKdGhhdCB5b3VyIHN1Ym1pc3Npb24gZG9lcyBub3QsIHRvIHRoZSBiZXN0IG9mIHlvdXIga25vd2xlZGdlLCBpbmZyaW5nZSB1cG9uCmFueW9uZSdzIGNvcHlyaWdodC4KCklmIHRoZSBzdWJtaXNzaW9uIGNvbnRhaW5zIG1hdGVyaWFsIGZvciB3aGljaCB5b3UgZG8gbm90IGhvbGQgY29weXJpZ2h0LAp5b3UgcmVwcmVzZW50IHRoYXQgeW91IGhhdmUgb2J0YWluZWQgdGhlIHVucmVzdHJpY3RlZCBwZXJtaXNzaW9uIG9mIHRoZQpjb3B5cmlnaHQgb3duZXIgdG8gZ3JhbnQgRFNVIHRoZSByaWdodHMgcmVxdWlyZWQgYnkgdGhpcyBsaWNlbnNlLCBhbmQgdGhhdApzdWNoIHRoaXJkLXBhcnR5IG93bmVkIG1hdGVyaWFsIGlzIGNsZWFybHkgaWRlbnRpZmllZCBhbmQgYWNrbm93bGVkZ2VkCndpdGhpbiB0aGUgdGV4dCBvciBjb250ZW50IG9mIHRoZSBzdWJtaXNzaW9uLgoKSUYgVEhFIFNVQk1JU1NJT04gSVMgQkFTRUQgVVBPTiBXT1JLIFRIQVQgSEFTIEJFRU4gU1BPTlNPUkVEIE9SIFNVUFBPUlRFRApCWSBBTiBBR0VOQ1kgT1IgT1JHQU5JWkFUSU9OIE9USEVSIFRIQU4gRFNVLCBZT1UgUkVQUkVTRU5UIFRIQVQgWU9VIEhBVkUKRlVMRklMTEVEIEFOWSBSSUdIVCBPRiBSRVZJRVcgT1IgT1RIRVIgT0JMSUdBVElPTlMgUkVRVUlSRUQgQlkgU1VDSApDT05UUkFDVCBPUiBBR1JFRU1FTlQuCgpEU1Ugd2lsbCBjbGVhcmx5IGlkZW50aWZ5IHlvdXIgbmFtZShzKSBhcyB0aGUgYXV0aG9yKHMpIG9yIG93bmVyKHMpIG9mIHRoZQpzdWJtaXNzaW9uLCBhbmQgd2lsbCBub3QgbWFrZSBhbnkgYWx0ZXJhdGlvbiwgb3RoZXIgdGhhbiBhcyBhbGxvd2VkIGJ5IHRoaXMKbGljZW5zZSwgdG8geW91ciBzdWJtaXNzaW9uLgo=
score 13.887629
Nota importante:
La información contenida en este registro es de entera responsabilidad de la institución que gestiona el repositorio institucional donde esta contenido este documento o set de datos. El CONCYTEC no se hace responsable por los contenidos (publicaciones y/o datos) accesibles a través del Repositorio Nacional Digital de Ciencia, Tecnología e Innovación de Acceso Abierto (ALICIA).