Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023
Descripción del Articulo
La presente investigación nace por el interés de mejorar las capacidades lógico matemático tomando como herramienta intercultural la yupana y su aporte neuropedagógico. Este estudio tiene como objetivo principal visibilizar la Yupana como estrategia intercultural y su aporte neuropedagógico en la en...
Autores: | , |
---|---|
Formato: | tesis de grado |
Fecha de Publicación: | 2024 |
Institución: | Escuela de Educacion Superior Pedagogica Privada Pukllasunchis |
Repositorio: | EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional |
Lenguaje: | español |
OAI Identifier: | oai:repositorio.pukllasunchis.org:PUK/126 |
Enlace del recurso: | http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/handle/PUK/126 |
Nivel de acceso: | acceso abierto |
Materia: | Educación Intercultural Bilingüe Yupana Neuroeducación https://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01 |
id |
EESPPUKLLA_92d962f81063d597544c0947d30ae790 |
---|---|
oai_identifier_str |
oai:repositorio.pukllasunchis.org:PUK/126 |
network_acronym_str |
EESPPUKLLA |
network_name_str |
EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional |
repository_id_str |
|
dc.title.es_PE.fl_str_mv |
Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023 |
title |
Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023 |
spellingShingle |
Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023 Condori Meza, Veronica Educación Intercultural Bilingüe Yupana Neuroeducación https://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01 |
title_short |
Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023 |
title_full |
Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023 |
title_fullStr |
Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023 |
title_full_unstemmed |
Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023 |
title_sort |
Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023 |
author |
Condori Meza, Veronica |
author_facet |
Condori Meza, Veronica Morales Castro, Naon Janaman |
author_role |
author |
author2 |
Morales Castro, Naon Janaman |
author2_role |
author |
dc.contributor.advisor.fl_str_mv |
Ríos Mencía, Jesús |
dc.contributor.author.fl_str_mv |
Condori Meza, Veronica Morales Castro, Naon Janaman |
dc.subject.es_PE.fl_str_mv |
Educación Intercultural Bilingüe Yupana Neuroeducación |
topic |
Educación Intercultural Bilingüe Yupana Neuroeducación https://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01 |
dc.subject.ocde.es_PE.fl_str_mv |
https://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01 |
description |
La presente investigación nace por el interés de mejorar las capacidades lógico matemático tomando como herramienta intercultural la yupana y su aporte neuropedagógico. Este estudio tiene como objetivo principal visibilizar la Yupana como estrategia intercultural y su aporte neuropedagógico en la enseñanza de la matemática. La población que tomamos son estudiantes del 4° de primaria de la comunidad de Racchi. El enfoque de nuestra tesis es cualitativo y el diseño es la narrativa y explicativa; tipo de investigación-acción. Para desarrollar la investigación, analizamos materiales bibliográficos, realizamos entrevistas, construimos y aplicamos un proyecto de aprendizaje titulado “Aprendiendo la suma y resta como nuestros abuelos, integrando la neuroeducación”. Los resultados principales que obtuvimos fueron: El documento curricular nacional nos da la apertura de integrar herramientas innovadoras y culturales para la resolución de problemas matemáticos. Así mismo, los niños y niñas en las pruebas escritas de diagnóstico inicial del 100% de estudiantes solo el 25% obtuvieron notas mayores a 10. Luego de aplicar el proyecto, realizamos la misma evaluación y el resultado que obtuvimos es que el 100% de los estudiantes sacaron notas mayores a 14. Así pues, concluimos que la yupana ayuda a mejorar las dificultades de las operaciones de suma y resta incluyendo los aportes de la neuroeducación. Por otra parte, concluimos que esta investigación visibilizó esta herramienta intercultural educativa yupana ya que se utilizó como recurso cultural para operar la suma y resta integrando las actividades de la neuroeducación. |
publishDate |
2024 |
dc.date.accessioned.none.fl_str_mv |
2025-06-02T03:18:25Z |
dc.date.available.none.fl_str_mv |
2025-06-02T03:18:25Z |
dc.date.issued.fl_str_mv |
2024-04-24 |
dc.type.es_PE.fl_str_mv |
info:eu-repo/semantics/bachelorThesis |
dc.type.version.es_PE.fl_str_mv |
info:eu-repo/semantics/publishedVersion |
format |
bachelorThesis |
status_str |
publishedVersion |
dc.identifier.uri.none.fl_str_mv |
http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/handle/PUK/126 |
url |
http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/handle/PUK/126 |
dc.language.iso.es_PE.fl_str_mv |
spa |
language |
spa |
dc.relation.ispartof.fl_str_mv |
SUNEDU |
dc.rights.es_PE.fl_str_mv |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
dc.rights.uri.es_PE.fl_str_mv |
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ |
eu_rights_str_mv |
openAccess |
rights_invalid_str_mv |
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ |
dc.format.es_PE.fl_str_mv |
application/pdf |
dc.publisher.es_PE.fl_str_mv |
Asociación Pukllasunchis |
dc.publisher.country.es_PE.fl_str_mv |
PE |
dc.source.none.fl_str_mv |
reponame:EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional instname:Escuela de Educacion Superior Pedagogica Privada Pukllasunchis instacron:EESPPUKLLASUNCHIS |
instname_str |
Escuela de Educacion Superior Pedagogica Privada Pukllasunchis |
instacron_str |
EESPPUKLLASUNCHIS |
institution |
EESPPUKLLASUNCHIS |
reponame_str |
EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional |
collection |
EESPPUKLLASUNCHIS - Institucional |
bitstream.url.fl_str_mv |
http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/3/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf.txt http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/4/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf.jpg http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/1/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/2/license.txt |
bitstream.checksum.fl_str_mv |
2c76551de0292f297236a5d1f6309161 71aada33dda5d7a93d98439c6a91410f cec13dbba4a8f01c99dd1f333909ff9b 8a4605be74aa9ea9d79846c1fba20a33 |
bitstream.checksumAlgorithm.fl_str_mv |
MD5 MD5 MD5 MD5 |
repository.name.fl_str_mv |
Repositorio EESP Pukllasunchis |
repository.mail.fl_str_mv |
repositorio@pukllasunchis.org |
_version_ |
1835473108429963264 |
spelling |
Ríos Mencía, JesúsCondori Meza, VeronicaMorales Castro, Naon Janaman2025-06-02T03:18:25Z2025-06-02T03:18:25Z2024-04-24http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/handle/PUK/126La presente investigación nace por el interés de mejorar las capacidades lógico matemático tomando como herramienta intercultural la yupana y su aporte neuropedagógico. Este estudio tiene como objetivo principal visibilizar la Yupana como estrategia intercultural y su aporte neuropedagógico en la enseñanza de la matemática. La población que tomamos son estudiantes del 4° de primaria de la comunidad de Racchi. El enfoque de nuestra tesis es cualitativo y el diseño es la narrativa y explicativa; tipo de investigación-acción. Para desarrollar la investigación, analizamos materiales bibliográficos, realizamos entrevistas, construimos y aplicamos un proyecto de aprendizaje titulado “Aprendiendo la suma y resta como nuestros abuelos, integrando la neuroeducación”. Los resultados principales que obtuvimos fueron: El documento curricular nacional nos da la apertura de integrar herramientas innovadoras y culturales para la resolución de problemas matemáticos. Así mismo, los niños y niñas en las pruebas escritas de diagnóstico inicial del 100% de estudiantes solo el 25% obtuvieron notas mayores a 10. Luego de aplicar el proyecto, realizamos la misma evaluación y el resultado que obtuvimos es que el 100% de los estudiantes sacaron notas mayores a 14. Así pues, concluimos que la yupana ayuda a mejorar las dificultades de las operaciones de suma y resta incluyendo los aportes de la neuroeducación. Por otra parte, concluimos que esta investigación visibilizó esta herramienta intercultural educativa yupana ya que se utilizó como recurso cultural para operar la suma y resta integrando las actividades de la neuroeducación.Abstract The present research was born out of the interest of improving logical-mathematical abilities using yupana as an intercultural tool and its neuropedagogical contribution. The main objective of this study is to visualize Yupana as an intercultural strategy and its neuropedagogical contribution in the teaching of mathematics. The population we took are children in the 4th grade of primary school in the community of Racchi. The approach of our thesis is qualitative and the design is narrative and explanatory; type of action research. To develop the research, we analyzed bibliographic materials, conducted interviews, built and applied a learning project entitled "Learning addition and subtraction like our grandparents, integrating neuroeducation". The main results we obtained were: The national curriculum document gives us the opening to integrate innovative and cultural tools for mathematical problem solving. Likewise, in the initial diagnostic written tests, out of 100% of the students, only 25% obtained grades higher than 10. After applying the project, we carried out the same evaluation and the result we obtained was that 100% of the students obtained grades higher than 14. Thus, we conclude that the yupana helps to improve the difficulties of addition and subtraction operations including the contributions of neuroeducation. On the other hand, we conclude that this research made visible this intercultural educational tool yupana since it was used as a cultural resource to operate addition and subtraction integrating neuroeducation activities. Keywords: Intercultural Bilingual Education, Yupana, Neuroeducation, Mathematics, Intercultural Tool.Pisi rimayllapi Kay k´uskipayqa yupanata herramienta intercultural hina servichikuspa chaynallataq neuropedagógico nisqapa yanapakuyninmantam capacidades lógicamatemáticas nisqa allinchaymanta paqarina. Kay yachay hatun munayninqa Yupana nisqa estrategia intercultural hina qawarinapaqmi, chaynallataqmi matemáticas yachachiypi neuropedagógico nisqapa yanapakuyninpas. Tesisniykupa enfoquinqa cualitativo nisqa, diseñutaqmi narrativo hinaspa explicativo; Kay k´uskipayqa ruwanaykupaqmi, material bibliográfico nisqakunata qawarirqayku, entrevistakunata ruwarqayku, huk proyecto de aprendizaje nisqatapas ruwarqayku hinaspa churarqayku "Abuiluyku hina yapay hinaspa qichuy yachay, neuroeducación nisqawan kuskanchaspa". Hatun ruwaykuna tarisqaykuqa karqan: Mamallaqta curriculum qillqaqa, musuq ruwaykunata, culturamanta ima, matemáticas nisqapi sasachakuykunata allichanapaq, hukllanapaq oportunidadta quwanchik. Chaynallataqmi, yachakuqkunapa qallariy diagnustikupaq qillqasqa 100% pruibakunapi 25% qari warmakunapas warmi warmakunapas wasaparimurqamku chunka nota nisqawan. Proyecto nisqata churaruspaykuqa, kikin chaninchayta ruwarqayku, chaymanta chay ruwasqaykuqa, yachakuqkuna chunka tawayuq aswan hatun nutakunata tarisqanku, chayhinamanta, tukuyku yupana yanapan allinchaypaq sasachakuykunata kay yapaypi, qichuypiwan, chaymanta yapayku kay neuroeducación nisqawan. Chayhinam, tukunchik yupana yanapan allinchaypaq sasachakuykunata yapay hinaspa qichuy ruwaykunapi, chaymanta neuroeducación nisqapa yanapakuyninkunapas. Hukninpiqa, tukupayku kay k´uskiypi kay yupan kay intercultural yachay llank´anakuna rikukuqta ruwarqa, chaymi recurso cultural hina llamkachisqa karqa yapayta hinaspa qichuyta, neuroeducación ruwaykunata hukllawaspa. Chanin rimaykuna: Iskay simipi Educación Intercultural, Yupana, Neuroeducación nisqa, Matemáticas, Intercultural llank´anakuna.application/pdfspaAsociación PukllasunchisPEinfo:eu-repo/semantics/openAccesshttps://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/Educación Intercultural BilingüeYupanaNeuroeducaciónhttps://purl.org/pe-repo/ocde/ford#5.03.01Yupana como Instrumento Intercultural y su Aporte Neuropedagógico en la I.E Racchi, distrito de Huayllabamba, provincia de Urubamba, departamento de Cusco-2023info:eu-repo/semantics/bachelorThesisinfo:eu-repo/semantics/publishedVersionreponame:EESPPUKLLASUNCHIS - Institucionalinstname:Escuela de Educacion Superior Pedagogica Privada Pukllasunchisinstacron:EESPPUKLLASUNCHISSUNEDUhttps://orcid.org/0009-0003-7641-268523953895https://purl.org/pe-repo/renati/type#tesishttps://purl.org/pe-repo/renati/nivel#tituloProfesional112096Eguiluz Duffy, Cecilia MaríaSuárez Sánchez, RichardConde Marquina, Antonieta7203773671808903Licenciado en Educación Primaria Intercultural BilingüeEducación Primaria Intercultural BilingüeEscuela de Educación Superior Pedagógica Privada PukllasunchisTEXTTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdf.txtTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdf.txtExtracted texttext/plain341879http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/3/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf.txt2c76551de0292f297236a5d1f6309161MD53THUMBNAILTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdf.jpgTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdf.jpgGenerated Thumbnailimage/jpeg5449http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/4/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdf.jpg71aada33dda5d7a93d98439c6a91410fMD54ORIGINALTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdfTESIS Condori Veronica - Morales Naon.pdfTesis para optar el título profesional de Licenciado en Educación Primaria Intercultural Bilingüeapplication/pdf4106752http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/1/TESIS%20Condori%20Veronica%20-%20Morales%20Naon.pdfcec13dbba4a8f01c99dd1f333909ff9bMD51LICENSElicense.txtlicense.txttext/plain; charset=utf-81748http://repositorio.pukllasunchis.org/xmlui/bitstream/PUK/126/2/license.txt8a4605be74aa9ea9d79846c1fba20a33MD52PUK/126oai:repositorio.pukllasunchis.org:PUK/1262025-06-02 03:01:34.713Repositorio EESP Pukllasunchisrepositorio@pukllasunchis.orgTk9URTogUExBQ0UgWU9VUiBPV04gTElDRU5TRSBIRVJFClRoaXMgc2FtcGxlIGxpY2Vuc2UgaXMgcHJvdmlkZWQgZm9yIGluZm9ybWF0aW9uYWwgcHVycG9zZXMgb25seS4KCk5PTi1FWENMVVNJVkUgRElTVFJJQlVUSU9OIExJQ0VOU0UKCkJ5IHNpZ25pbmcgYW5kIHN1Ym1pdHRpbmcgdGhpcyBsaWNlbnNlLCB5b3UgKHRoZSBhdXRob3Iocykgb3IgY29weXJpZ2h0Cm93bmVyKSBncmFudHMgdG8gRFNwYWNlIFVuaXZlcnNpdHkgKERTVSkgdGhlIG5vbi1leGNsdXNpdmUgcmlnaHQgdG8gcmVwcm9kdWNlLAp0cmFuc2xhdGUgKGFzIGRlZmluZWQgYmVsb3cpLCBhbmQvb3IgZGlzdHJpYnV0ZSB5b3VyIHN1Ym1pc3Npb24gKGluY2x1ZGluZwp0aGUgYWJzdHJhY3QpIHdvcmxkd2lkZSBpbiBwcmludCBhbmQgZWxlY3Ryb25pYyBmb3JtYXQgYW5kIGluIGFueSBtZWRpdW0sCmluY2x1ZGluZyBidXQgbm90IGxpbWl0ZWQgdG8gYXVkaW8gb3IgdmlkZW8uCgpZb3UgYWdyZWUgdGhhdCBEU1UgbWF5LCB3aXRob3V0IGNoYW5naW5nIHRoZSBjb250ZW50LCB0cmFuc2xhdGUgdGhlCnN1Ym1pc3Npb24gdG8gYW55IG1lZGl1bSBvciBmb3JtYXQgZm9yIHRoZSBwdXJwb3NlIG9mIHByZXNlcnZhdGlvbi4KCllvdSBhbHNvIGFncmVlIHRoYXQgRFNVIG1heSBrZWVwIG1vcmUgdGhhbiBvbmUgY29weSBvZiB0aGlzIHN1Ym1pc3Npb24gZm9yCnB1cnBvc2VzIG9mIHNlY3VyaXR5LCBiYWNrLXVwIGFuZCBwcmVzZXJ2YXRpb24uCgpZb3UgcmVwcmVzZW50IHRoYXQgdGhlIHN1Ym1pc3Npb24gaXMgeW91ciBvcmlnaW5hbCB3b3JrLCBhbmQgdGhhdCB5b3UgaGF2ZQp0aGUgcmlnaHQgdG8gZ3JhbnQgdGhlIHJpZ2h0cyBjb250YWluZWQgaW4gdGhpcyBsaWNlbnNlLiBZb3UgYWxzbyByZXByZXNlbnQKdGhhdCB5b3VyIHN1Ym1pc3Npb24gZG9lcyBub3QsIHRvIHRoZSBiZXN0IG9mIHlvdXIga25vd2xlZGdlLCBpbmZyaW5nZSB1cG9uCmFueW9uZSdzIGNvcHlyaWdodC4KCklmIHRoZSBzdWJtaXNzaW9uIGNvbnRhaW5zIG1hdGVyaWFsIGZvciB3aGljaCB5b3UgZG8gbm90IGhvbGQgY29weXJpZ2h0LAp5b3UgcmVwcmVzZW50IHRoYXQgeW91IGhhdmUgb2J0YWluZWQgdGhlIHVucmVzdHJpY3RlZCBwZXJtaXNzaW9uIG9mIHRoZQpjb3B5cmlnaHQgb3duZXIgdG8gZ3JhbnQgRFNVIHRoZSByaWdodHMgcmVxdWlyZWQgYnkgdGhpcyBsaWNlbnNlLCBhbmQgdGhhdApzdWNoIHRoaXJkLXBhcnR5IG93bmVkIG1hdGVyaWFsIGlzIGNsZWFybHkgaWRlbnRpZmllZCBhbmQgYWNrbm93bGVkZ2VkCndpdGhpbiB0aGUgdGV4dCBvciBjb250ZW50IG9mIHRoZSBzdWJtaXNzaW9uLgoKSUYgVEhFIFNVQk1JU1NJT04gSVMgQkFTRUQgVVBPTiBXT1JLIFRIQVQgSEFTIEJFRU4gU1BPTlNPUkVEIE9SIFNVUFBPUlRFRApCWSBBTiBBR0VOQ1kgT1IgT1JHQU5JWkFUSU9OIE9USEVSIFRIQU4gRFNVLCBZT1UgUkVQUkVTRU5UIFRIQVQgWU9VIEhBVkUKRlVMRklMTEVEIEFOWSBSSUdIVCBPRiBSRVZJRVcgT1IgT1RIRVIgT0JMSUdBVElPTlMgUkVRVUlSRUQgQlkgU1VDSApDT05UUkFDVCBPUiBBR1JFRU1FTlQuCgpEU1Ugd2lsbCBjbGVhcmx5IGlkZW50aWZ5IHlvdXIgbmFtZShzKSBhcyB0aGUgYXV0aG9yKHMpIG9yIG93bmVyKHMpIG9mIHRoZQpzdWJtaXNzaW9uLCBhbmQgd2lsbCBub3QgbWFrZSBhbnkgYWx0ZXJhdGlvbiwgb3RoZXIgdGhhbiBhcyBhbGxvd2VkIGJ5IHRoaXMKbGljZW5zZSwgdG8geW91ciBzdWJtaXNzaW9uLgo= |
score |
13.887629 |
Nota importante:
La información contenida en este registro es de entera responsabilidad de la institución que gestiona el repositorio institucional donde esta contenido este documento o set de datos. El CONCYTEC no se hace responsable por los contenidos (publicaciones y/o datos) accesibles a través del Repositorio Nacional Digital de Ciencia, Tecnología e Innovación de Acceso Abierto (ALICIA).
La información contenida en este registro es de entera responsabilidad de la institución que gestiona el repositorio institucional donde esta contenido este documento o set de datos. El CONCYTEC no se hace responsable por los contenidos (publicaciones y/o datos) accesibles a través del Repositorio Nacional Digital de Ciencia, Tecnología e Innovación de Acceso Abierto (ALICIA).